Pojęcia „prawnik” oraz „adwokat” często są używane zamiennie, jednak w polskim systemie prawnym oznaczają one różne role i funkcje. Rozróżnienie te jest istotne zarówno dla osób szukających pomocy prawnej, jak i dla samych praktyków prawa.
Prawnik
Prawnik to ogólne określenie osoby, która ukończyła wyższe studia prawnicze i posiada magisterium z prawa. Prawnicy mogą pracować w różnych dziedzinach związanych z prawem, takich jak administracja (np. Urząd Miasta Bytomia), edukacja czy doradztwo prawne. Nie mogą reprezentować klientów przed sądem, chyba że uzyskają odpowiednie uprawnienia zawodowe, takie jak adwokat czy radca prawny.
Adwokat
Adwokat to prawnik, który po ukończeniu studiów prawniczych i odbyciu aplikacji adwokackiej, zdał egzamin zawodowy i został wpisany na listę adwokatów. Adwokaci mają prawo do występowania przed wszystkimi sądami i trybunałami w Polsce, reprezentując swoich klientów w sprawach karnych, cywilnych, rodzinnych czy gospodarczych. Adwokaci mają obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej oraz są zobowiązani do przestrzegania zasad etyki zawodowej (mają własny samorząd i kodeks etyczny Adwokata).
Radca prawny
Radca prawny to kolejna profesja prawnicza, której przedstawiciele mogą reprezentować klientów przed sądami, ale ich rola często skupia się na doradztwie prawnym w sprawach gospodarczych. Aby zostać radcą prawnym, kandydat musi ukończyć studia prawnicze, odbyć aplikację radcowską i zdać egzamin radcowski. Radcy prawni są szczególnie cenieni w środowiskach biznesowych, gdzie ich wiedza i umiejętności są wykorzystywane do tworzenia umów, negocjacji oraz zarządzania aspektami prawnymi przedsiębiorstw.
Przeszłość radcy prawnego (czyli sprawy karne)
Historycznie patrząc, do 1 lipca 2015 r. radca prawny w Polsce, nie mógł „prowadzić spraw karnych”. Od zmiany prawa, tak samo jak adwokat, ma możliwość pełnienia funkcji obrońcy w procesie karnym w sprawach karnych oraz sprawach karnoskarbowych. Warto jednak zauważyć, że doświadczenie adwokackie w tej tematyce, jest siłą rzeczy dłuższe i większe.
Podsumowując, adwokat i radca prawny to specjalistyczne tytuły zawodowe dla prawników, którzy przeszli odpowiednie procedury kwalifikacyjne i uzyskali uprawnienia do reprezentowania klientów przed sądem.
Pozostali prawnicy bez tytułów zawodowych nie mogą reprezentować Klienta w Sądzie.
Oba tytuły zawodowe różnią się głównie zakresem specjalizacji i rodzajem spraw, w których zazwyczaj biorą udział. Rozróżnienie między nimi ma znaczenie w kontekście prawnym, a prawidłowe zrozumienie tych ról pomaga w lepszym zrozumieniu polskiego systemu prawnego.
Oba zawody, czyli adwokat i radca podlegają też dwóm różnym kodeksom etycznym i własnym samorządom. Wszyscy adwokaci z Bytomia podlegają pod Okręgową Izbę Adwokacką z Katowic.
Fragment adwokackiego kodeksu etycznego (wybrane paragrafy):
§ 1
1. Zasady etyki adwokackiej wynikają z norm etycznych przystosowanych do zawodu
adwokata.
2. Naruszeniem godności zawodu adwokackiego jest takie postępowanie adwokata, które
mogłoby go poniżyć w opinii publicznej lub poderwać zaufanie do zawodu.
3. Obowiązkiem adwokata jest przestrzegać norm etycznych oraz strzec godności zawodu
adwokackiego.
Załącznik do Uchwały nr 358/2023
Prezydium NRA z 1 czerwca 2023 roku
2
4. Obowiązkiem adwokata wykonującego zawód za granicą jest przestrzeganie norm
zawartych w niniejszym kodeksie, jak również norm etyki adwokackiej obowiązujących w
kraju goszczącym.
§ 2
W przypadkach nieujętych w „Zbiorze” adwokat powinien kierować się zasadami ustalonymi
w uchwałach władz samorządu adwokackiego, w orzecznictwie dyscyplinarnym oraz
w normach zwyczajowych przyjętych przez środowisko adwokackie.§ 15
Adwokat nie ponosi odpowiedzialności za zgodność z prawdą faktów podanych mu przez
klienta, powinien jednak zachować umiar w formułowaniu okoliczności drastycznych lub mało
prawdopodobnych.§ 18
1. Adwokat powinien unikać publicznego demonstrowania swego osobistego stosunku do
klienta, osób bliskich klientowi oraz innych osób uczestniczących w postępowaniu.
2. Niedopuszczalne jest publiczne okazywanie przez adwokata zażyłości z osobami
zatrudnionymi w sądach, urzędach i w organach ścigania.
Załącznik do Uchwały nr 358/2023
Prezydium NRA z 1 czerwca 2023 roku
4
3. W kontaktach z mediami adwokat powinien unikać przyjmowania roli rzecznika prasowego
swojego klienta, lecz powinien się kierować merytoryczną potrzebą odpowiedzi na zarzuty
wobec klienta publikowane w mediach, przedstawiające w ocenie adwokata sprawę
jednostronnie, wybiórczo lub tendencyjnie.§ 24
Adwokaci powinni służyć sobie radą i udzielać wzajemnej pomocy w pracy zawodowej, jeżeli
nie koliduje to z interesem klienta.
