Zachowek w polskim prawie spadkowym to instytucja prawna, której głównym celem jest ochrona najbliższych członków rodziny spadkodawcy przed całkowitym pozbawieniem ich udziału w spadku. Jest to swoisty element bezpieczeństwa finansowego dla osób, które spadkodawca z różnych przyczyn mógłby pominąć w testamencie.
Jest to częste pytanie podnoszone w Kancelarii Adwokackiej Adwokat Agnieszki Skowron z Bytomia. Regulują to m.in. artykuły 991-994 Kodeksu cywilnego.
Kto ma prawo do zachowku?
Prawo do zachowku przysługuje określonym osobom, które zgodnie z Kodeksem cywilnym są bliskimi krewnymi spadkodawcy:
- Dzieciom spadkodawcy, wliczając także dzieci adoptowane.
- Małżonkowi spadkodawcy.
- Rodzicom spadkodawcy, jeżeli spadkodawca nie pozostawił potomstwa.
Jak oblicza się zachowek?
Zachowek obliczany jest jako pewna część wartości udziału spadkowego, do którego uprawniony byłby uprawniony do zachowku, gdyby dziedziczył na podstawie ustawy, czyli bez testamentu. Wartość ta wynosi:
- 1/2 wartości udziału spadkowego, gdy uprawniony do zachowku jest małżonek lub dziecko, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać z powodu niepełnosprawności.
- 2/3 wartości udziału spadkowego w pozostałych przypadkach.
Przykład: Rodzice pozostawili po sobie majątek o wartości 200 000 złotych. Posiadali dwójkę dzieci, a w testamencie przepisali wszystko jednemu dziecku.
Według zasad dziedziczenia ustawowego drugiemu dziecku należała się ½ udziału w spadku, czyli 100 000 złotych.
Zachowek po rodzicach wysokości ½ TEGO UDZIAŁU wynosi zatem 50 000 złotych.
Jak dochodzić swoich praw do zachowku?
Uprawniony do zachowku może dochodzić swoich praw na drodze sądowej, jeżeli nie doszło do polubownego uregulowania sprawy między stronami. Roszczenie o wypłatę zachowku przedawnia się z upływem pięciu lat od ogłoszenia testamentu i otwarcia spadku.
Co wpływa na prawo do zachowku?
Zachowek może być ograniczony lub wyłączony w przypadkach szczególnie uzasadnionych, na przykład gdy uprawniony do zachowku dopuścił się ciężkich przewinień wobec spadkodawcy. Ponadto, wartość zachowku może zostać zmniejszona, jeżeli uprawniony już wcześniej otrzymał od spadkodawcy znaczące dary.
Zachowek jest więc kluczowym elementem polskiego prawa spadkowego, mającym na celu ochronę finansową najbliższych członków rodziny spadkodawcy, zapewniając im minimalne środki na życie po jego śmierci, nawet jeśli zostali pominięci w testamencie.
Kompleksowa oferta dotycząca spraw spadkowych – tutaj
Adwokat Agnieszka Skowron Kancelaria Adwokacka, ul. Gliwicka 25, 41-902 Bytom, tel. 570 627 121
